Ontmoetingsplekken
In opdracht van de gemeente 's-Hertogenbosch voerde ik samen met een collega een opdracht uit naar de rol die de gemeente kan innemen als het gaat om ontmoetingsplekken en het versterken van het collectief welzijn van inwoners in de gemeente.
​
Aanleiding en onderzoeksvraag
​
De gemeente werkt sinds 2023 aan het programma Sociale Structuur. het doel hiervan is om vanuit 'de kracht van samen', de (informele) sociale verbanden in de stad naar een toekomst toe te waarderen, ondersteunen en versterken. Vanuit partnerschap tussen de gemeente en vrijwilligers, wil de gemeente het eigenaarschap van inwoners vergroten. De rol van de gemeente en professionals moet hierin ondersteunend zijn.
​
De ontmoetingsplekken in de stad spelen historisch gezien een belangrijke rol binnen de stad. Binnen
de visie en het daaruit volgende programma Sociale Structuur is er daarom in het bijzonder aandacht
voor de manier waarop ontmoetingsplekken in de huidige tijd vormgegeven kunnen worden. Hopelijk met als doel om de sociale cohesie en de samenredzaamheid van inwoners te versterken.
​
Deze verwachtingen in combinatie met veranderende sociale normen rondom samenredzaamheid en de daarnaast groeiende financiële uitdagingen rondom fysieke ontmoetingsplekken, nodigen de gemeente uit om hun rol in dit complexe en dynamische geheel te heroverwegen. De gemeente heeft ons gevraagd onderzoek te doen naar de manier waarop zij haar rol vorm kan geven, zodat ontmoetingsplekken toekomstbestendig kunnen functioneren.
​
De vraag die de gemeente ’s-Hertogenbosch heeft gesteld luidt als volgt: Onder welke voorwaarden kunnen ontmoetingsplekken - met kwaliteit, continuïteit en eigenaarschap van inwoners - toekomstbestendig functioneren zodat, sociale cohesie versterkt wordt op dorps- en buurtniveau; ingespeeld kan worden op de maatschappelijke opgaves zoals langer thuis blijven wonen en samenredzaamheid vanuit de ervaring dat elkaar kennen bijdraagt aan omzien naar elkaar en; vrijwillige en informele inzet wordt versterkt en draagkracht verschuift van vooral professionals en organisaties naar vooral inwoners en de gemeenschap. En wat betekent dat voor de gemeentelijke rollen, financiën en het historisch gegroeide palet aan
ontmoetingsruimtes?
Complex vraagstuk
Wat ons tot nu toe opvalt is dat deze vraag complex en gelaagd is. We hebben te maken met een gelaagd en dynamisch speelveld van sociale, politieke, systemische, fysieke, financiële en cultureel-historische factoren die van invloed zijn; verschillende interne domeinen die met elkaar samen moeten werken en allemaal een eigen organisatie structuur hebben en verschillende visies en missies rondom ontmoeten. Denk aan het financiële-, sociale-, culturele en onderwijsdomein, met daarnaast sport en bewegen en ruimtelijke ordening; een grote diversiteit aan externe stakeholders met allemaal hun eigen belang en hun eigen cultuur; interne- en maatschappelijke ontwikkelingen waar dit vraagstuk aan raakt. Al deze lagen moeten in meer of mindere mate met elkaar samenwerken, wat meteen laat zien dat de rol van de gemeente niet eenduidig te bepalen is. ​​​​​​​​​​​​​​​​
Verleiding tot lineariteit
Juist vanwege de complexiteit verleidt dit vraagstuk tot lineaire redenaties. In de praktijk kan de gemeente ontmoetingen en een positief effect daarvan, niet afdwingen. Ondanks het feit dat de gemeente sociale cohesie en samenredzaamheid wil versterken, kan ze niet voorspellen of dit lukt. De rol van de gemeente vastleggen in criteria en beoordelen aan de hand van strakke KPI's, doet om die reden geen recht aan de complexiteit van de dagelijkse praktijk. ​​​​
Bewegen vanuit waarden
Vanwege de complexiteit is het belangrijk om niet te bewegen vanuit een beoogd effect, maar vanuit een gegrondveste waarde. Dat is spannend, en tegelijkertijd biedt het omarmen van die onvoorspelbaarheid kansen. Het geeft bewegingsruimte om te experimenteren en te blijven zoeken naar hoe we mooie dingen kunnen doen. Dat maakt mooie dingen doen veel leuker. Omdat we het exacte effect van onze impact niet kunnen voorspellen, worden onze mooie bijdragen bevrijdt van de belasting dat ze tot een meetbaar en voorspelbaar resultaat moeten leiden. Zo kunnen we open en nieuwsgierig het contact aangaan en genieten van de wandeling richting de onbekende toekomst.  
Tussentijdse rapportage
Wanneer de tussentijdse rapportage beschikbaar is, zal deze gedeeld worden.
Eindrapportage
Het project zal tot uiterlijk Q1 2026 duren. Naderhand zal, in overleg met de opdrachtgever, het eindrapport gedeeld worden.